Üç Maymun

Nuri Bilge Ceylan’dan izlediğim altıncı filmdi. Pek diyaloglara yer verilmeyen, olaydan çok durumları izleyiciye aktaran bir film. Diğer filmlerine göre beklentimin altında kaldı, Ceylan filmlerine genel olarak hakim olsam da sıkılmadığım olmadı değil.

Filmin konusu; genel seçimlerde aday olacak bir muhalefet partisi adayı olan Servet’in bir trafik kazası geçirmesi ve ardından suçu üstlenmesi için şoförü Eyüp’e belirli bir miktar para verip hapisten kurtulmasıdır. Eyüp içerideyken Servet, Eyüp’ün karısı Hacer ile bir ilişki yaşar. Bu ilişkiye bir de Eyüp’ün oğlu İsmail tanık olunca işler sarpa sarar.

Filmde çoğu yaşanan olayın sahnesi gösterilmiyor. Bu durum bize yönetmenin sinema felsefesini açıklıyor. Karakterler tahlillerine inilmemiş, diyaloglara son derece az yer verilmiş, durumdan duruma geçen sahneler yerleştirilmiş. Filmi izlerken kendime sorular sordum, sorduğum sorulara cevap almaya çalıştım. Filmde gösterilen ruh halleri son derece gerçekçiydi. Film gerçeklikler barındırmakla kalmayıp izleyiciyi empatiye sürüklüyor.

Detaylara asla önem vermeyen toplumumuzda birçoklarının beğenmediği ve beğenmesini beklemediğim bir film daha. Yapıldığı zaman değil yakın zamanda izlesem de, söylenecek çok şey olsa da şu kısım çok gerçekçiydi ve Nuri Bilge Ceylan'ın detaylara verdiği önemi ortaya koyuyordu; çocuğun annesine; günümüzde ve belli bir dönemden sonra her ergenlik mertebelerinde dolaşan çocuğun söylediği şekilde "iyi, tamam hadi bye bye!" deyişi çok güzeldi. Birileri, birilerine karşı hep güçlüdür, güçlü olan, gücü yettiğini ayakları altına almaktan çekinmez ve ona karşı güç gösterisini sergiler. Bunu parasıyla, forsuyla etkili hale getirir ve yüksekten bakmayı sever insanoğlu. Erkek, kadınına istediklerini sunamaz, kadın da istediklerini hiç isteyememiştir zaten. Konuşamaz, erkek ne derse o oluyordur, ama kaybeden erkektir aslında, ve ona bağlı kalmak, bağlı yaşamak zorunda olan kadını ve çocuğu da bundan etkilenerek onlar da kaybetmeye mahkumdur bu hayatta. Keyif alabileceği bir şeyi gerçekleştirirken bile baştan kaybetmiştir ve aldığı keyif de yalandır. Hayat berbattır aslında hayatın bu bölgelerinde dolananlar için. Ve güzel görünen kısmında kalanlar için de bir hata yapmayın der film, yaparsanız sizin hayatınız da berbat olur. Ve aslında o insanlar da kaybediyor mutlu gibi göründüğünde.

nuri bilge ceylan sineması hep görmemenin, duymamanın ve konuşmamanın sinemasıydı. üç maymunun karakterleri de muhteşem ötesi görüntülerin arasında tutsak. suçları nedir bilinmez. aslında çoğu yaşam tanıklığı ettikleri dünyanın cahili. aslında tüm karakterler karaktersizliği iş edinmiş;öyle alıştıkların için mi yoksa sorumluluk almaktan ölesiye korktukları için mi bilinmez.

üç kişilik yalan söyleme kontenjanı olan bir aile; eyüp, hacer ve ismail. ha yıkıldı ha yıkılacak bir aile dayanışması var aralarında. günün birinde eyüp'ün patronu servet ondan kendi günahını sırtlamasını ister, tabi parasıyla. yalan bardağını taşıran son damla olur bu. eyüp bir hapisten başka bir hapise girer. aile bireyleri ise suda çözünen bir mürekkep gibi dağılmaya başlar.

karşımızda azmettirici bir yönetmen var. ceylan sinemasında soruları sormak da cevapları bulamamak da bize düşüyor. üç maymunda boyayla ayakta duran hayatlar yıkılmak için bahane arıyor. aslında söylenen her yalan kötü yaşanan bir hayatın diyeti yani sorunun kaynağı eğri cetveller eğri çizgiler değil. kendine yetemeyen hayatlar yalanlarla avutuluyor. kendi içindeki mutsuzluğu telafi etme biçimleri kadar günahı var insanın ve günahları kadar yalanları. geriye kalan her şey dolgu malzemesi. ve hayat dijital bir kameranın kadrajına sığmayacak kadar güzel. yönetmen kıstırılmış sinema severleri boşuna muhteşem görüntülerle avutmuyor. büyük sinema yine hayatın büyük planını afişe ediyor ve diyor ki kendinize karşı dürüst olun.