Amistad

Köle ticaretinin sön dönemlerini işleyen, yaşanmış olaylardan kurgulanmış olan, köle Cinque'nin hikayesinin anlatıldığı fil. Film, Cinque'nin bir fırsat yakalayıp bulunduğu geminin mürettebatını öldürdükten sonra rotayı kendi ülkesine sürdürmesi ile başlıyor. Fakat okyanusta gezinmekte olan köle asayişi gemilerinden biri tarafından fark edilince, yakalanıp yargılanmak üzere ABD'ye getiriliyor.

Bulunulan yıllar oldukça kritiktir. ABD bir iç savaşın eşiğindedir ve köleliğin sürmesi gerektiğini savunanlar ile köleliğin bitmesi gerektiğini savunanlar arasında büyük bir gerilim mevcuttur. Bu kölelere ne olacak şimdi sorunsalı ile iki tarafın münazarası başlar. Oldukça güzel oyunculukları barındırıyor olması ile birlikte bazılarının söylediğine kıyasla ben iyi düzeyde bir devlet eleştirisi barındırdığı kanaatindeyim. Sadece ABD için değil, ispanya kraliçesi adına "bebeği ile oynayan ergen" tabirini kullanarak dönemin hanedan yönetimi için de iyi bir gönderme yapılmıştır. Son duruşmada dile getirilen, "tüm insanlar eşittir, hürriyet, milliyet ve özgürlük.. vs daha burada bir sürü şey yazıyor. Ne yapalım şimdi bunları? Çöpe mi atalım" diyerek başlayan John'un savunması dillere destandı.

Müzikleri harika olan filmde eleştirdiğim nokta biraz uzun olması. İki saat fazlasıyla yeterli olabilirmiş bu filme. Theodore karakteri için de özellikle John'un sorduğu, "asıl geçmişin ne?" sorusuna karşılık bir flashback sahne beklerdim. Mutlaka izlenmesi gereken filmlerden biridir.

film ve kölelik hakkında bilinmesi gerekenleri kısaca şöyle alıntılayabilirim.

"18. yüzyılda Avrupa ve ABD'de köle ticaretine karşı tepkiler yoğunluk kazandı. 19. yüzyılda İngiltere ve ABD'de köle ticaretine karşı dernekler kuruldu. 1804'te Maryland'ın kuzeyindeki eyaletler köleliğin kaldırılmasına karar verdi. 180708 yıllarında İngiltere ile ABD'de köle ticareti yasaklandı. 1833'te İngiliz sömürgelerinde kölelik kaldırıldı; 1846'da ABD'nin özgürlük yanlısı eyaletlerinde hiç köle kalmamıştı.

Kölelik Batı Hint Adaları'nda 1848'de kaldırıldıktan sonra Portekiz, Hollanda ve İspanya'ya bağlı topraklarda da yasaklandı. Ne var ki, ABD'nin güney eyaletleri bu akımın dışında kaldı. Buradaki büyük pamuk plantasyonları için kölelerin yaşamsal bir önemi vardı. Güneydeki kölelik sorunuyla öncelikle kuzey eyaletleri ilgilendi. Amerika Kölelikle Mücadele Derneği gibi dernekler birçok kentte şubeler açarak örgütlendiler. Köleliğe karşı olanlara özellikle güneyde tepki duyuluyordu. Georgia'da kölelik karşıtı düşünceleri savunmak ölümle cezalandırılabilecek bir suç sayıldı. Kuzeye gitmek isteyen kaçak köleler Yeraltı Demiryolu Örgütü'nün yardımıyla yolculuk ediyor, gündüzleri ise köleliğe karşı olan insanların evlerinde ya da ahırlarında saklanıyordu.

Kuzey ve güney eyaletleri arasında özellikle kölelik konusundaki ayrılık, sonunda Amerikan İç Savaşı'na yol açtı(bak.AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ). Savaş 1865'te kuzeyin zaferi ile sonuçlanınca, yapılan anayasa değişikliği ile ABD'de de kölelik tümden kaldırıldı."