İtirazım Var

Şimdi bizim sevgili çoğunluk izleyicilerden merak edenler, hatta dayanamayıp buraya yazanlar olur "Kim o vakit kaybı diye işaretleyen?" diye. Hiç zahmet etmesinler, benim o.

"Abi bi film düşünüyorum, hem komedi, hem aksiyon, hem dram (o zaten banko), hem polisiye, hem tasavvuf hem de siyasi taşlama şeklinde olucak. Hepsinden yarım yamalak da olsa koyucam hiçbirini es geçmek yok.

İmam boksör olsun, satranç oynasın, saz çalsın, çok acayip inanılmaz çok kitap okusun, kilisede mum yaksın, sarhoş olsun, küfür etsin, kızı bi erkekle birlikte yaşasın, anarşist olsun devlete laf atsın, arada süslü bişeyler söylesin, çok acayip zeki, aynı anda da aşırı insancıl iyi yürekli olsun. Daha başka koymadığımız marjinal bişey kaldı mı? Aman eksik kalmasın, bizim seyircinin çok hoşuna gidiyo böyle şeyler. Duygu yok, karakter derinliği yok öyle şeylere uğraşmıyoruz artık boşver ne kasıcam. Onur ünlü dedin miydi ismail abi dedin miydi Sırrı dedin miydi sorgusuz sualsiz bayılıyolar zaten bilmiyo musun? Evet başka ne vardııı...gezi’ye gönderme yaptık, tamam onu da işaretle. Hah! Abi az daha unutuyoduk Leyla ile Mecnun’a gönderme yapmadık ya. Dur senaryoda boşluk varsa biyere "At" yaz bizim ergenlerin çok hoşuna gider o. Anlamlı olmasına gerek yok bi yerlere at yaz işte hayvan gibi gülerler. Sonra bi yerlere de bazı az bilinen düşünürleri, sanatçıları filan serpiştir. Hegel yaz mesela, Kokoschka yaz. Bunları bilen çıkar seyircinin içinde, onlar da zevke gelir yaz sen yaz.

Ne oldu senaryo karman çorman mı oldu? Hikayeden kimse bişey anlamaz mı? Aman canım dert ettiğin şeye bak. Bizim imam son anda toparlar hepsini 10 dakkada, özet geçer hem seyirci de o pırıl pırıl kafasını yormamış olur. Bi de katili beklenmedik biri yapıp twisti çaktım mıydı Hollywood’a bile göz kırparız valla."

Şimdi yine bizimkiler gaza gelmeden belirteyim, biraz durulsunlar: Leyla ile Mecnun’u çok severek, senaryo ve karakterlerle yakınlığı geçtim artık duygusal bağ kurarak izlemiş biriyim. Hatta "Sen Aydınlatırsın Geceyi" filmini de bayağı ilginç bulmuştum. Sırrı Süreyya Önder’i de sempatik, doğal buluyorum. Ama bu "hayranlık" denen olayı kabul edemiyorum. Bişeyleri iyi yaptılar diye bu insanları göklere çıkarmanız o kadar saçma ki! Bi eleştiri kriteriniz, beğeni ölçütünüz pek yok sanırım ama varsa bile birilerine anlamsız bi hayranlık duyduğunuz için kayboluyor, işlemiyor yani.

Bi de bu fanboy kitlenin, yapılan işleri beğenmeyenlere yönelik bi nefreti var, "Bişeyi beğenmiyorlar, e siz de beğenmiyorsanız izlemeyin" gibi saçma bi argüman kullanıyorlar. Sanki biz "Kötü bi film olsa da izleyip yerin dibine soksak" diyoruz! Güzel vakit geçirmeyi, güzel bi film izleyip güzel tatlar almayı ummuşuz ki zaman ayırmış, para verip sinemaya gitmişiz!

Gelecek olan eksileri belki biraz azaltır umuduyla yazıma şu sözlerle son veriyorum:

"Abi Onur Ünlü kafası çok iyi yeaaa!"

Onur Ünlü`nün son ve göndermeler, ironiler ve kendisini oluşturan karakterler arasındaki ilişkiler bakımından en yoğun filmi. Öncelikle filmin konusunu geçelim. Çünkü konusu bakımından holivud filmlerinden çok da farkı olmayan bir cinayet çözümlemesi üzerinden ilerliyor film. Ama o çözümlemelerin içinde olan karakterler ve o karakterlerin çözümlemeleri yaparken ortaya koyduğu tavırlar filmi, film yapıyor. Zira filmin, yüksek lisansını antropoloji üzerine yapmış, Hegel ile aşık atan, semah müzikleri icra etmeye çalışan, boks yapmayı iyi bilen, yeri geldiğince çok sağlam söven bir imam etrafında döndüğünü gözönüne alırsak, neler sunacağını önceden kestirebilmenin çok zor olacağı ortaya çıkıyor.

Filmin yoğun olmasından bahsettim ya. Artık her nasıl tanımlıyorsak göndermeleri, iğnelemeleri ve/veya ironileri karşısında hııııı? diye kafamızda istemsizce oluşacak o tepkinin sonuna daha soru işaretini yerleştiremeden bir başkası ardı ardına geliyor. Ama bu kesinlikle didaktik bir şekilde yapılmıyor ki zaten bu durum Ünlü`nün kendi o absürdist yanını yok sayması anlamına gelir. Bence Ünlü`yü ünlü yapan şey de tam olarak bu iki tezatlığın bileşkesi gibi. Ünlü`nün bunu bir kurnazlık olarak yaptığını düşünmüyorum ama o polis filminin girişinde yer alan ve tüm filmlerinin mottosu saydığını düşündüğüm ?her şeyin mantıkla açıklanabileceğini aklım almıyor? sözünün yansıttığı gerçeküstücülük ile bu kadar ironiyi yapması için gereken gözlem gücü ve sorgulama yeteneğini filmlerinde çok iyi bir şekilde kaynaştırıyor. Bu nedenle kendisinin filmlerini ?absürdlüğü sevenler için- sadece keyf verici ya da iğnelemelerde dolu olmasından dolayı sadece didaktik olduğu söylenemez kanısındayım. Filmlerini bu kadar sevmemdeki etkenin de tam olarak bu olduğunu düşünüyorum.

Biraz da film hakkında bir iki kelam etmem gerekirse. Kamera çekimlerini özellikle beğendim ama daha ilk sahnedeki kamera çekimiyle filmin daha baştan benim için 1-0 önde başladığını söyleyebilirim. Camide saf tutan 4-5 kişiyi ve imamı ele alan cami içinde yapılan bu çekimde, arka fondan gelen alevilere özgü olan sema müziği ile de yönetmen kendisini daha başından belli etmiştir. Filmin bir yerde islamiyetin içerisinde yer alan imam üzerinden ilerlemesine rağmen, müziklerinin büyük kısmının, bazen üzüntüyle şahit olabileceğimiz gibi, Müslümanların çok da hoşgörüyle yaklaşmadığı alevilere ait semah ve hıristiyanlara ait kilise müziklerinden(new age) oluşması da çok hoş olmuştur kanımca. Daha bunun gibi benim de kaçırmış olmamın son derece muhtemel olduğu birçok ince detaydan oluşmuş film. Bu nedenle de kesinlikle bir kere izlemenin yetmeyeceği bir film ortaya çıkarmış Ünlü.

Sıradan polisiye filmlerindeki gibi 'katil kim?' diye merak ettirmekten çok alışılmadık bir imam karakteri üzerine yoğunlaşıp mizahi bir dille bürokrasiye,devlete,hükümete,kapitalizme ince göndermeler yapan cesur bir Onur Ünlü filmi.Ayrıca Sırrı Süreyya'nın dokunuşları da filmde kendini belli ediyor ve ayrı bir tat veriyor.

Filmin ortalarında İhsan Eliaçık'ın Mülk Yazıları adlı kitabından alıntı güçlü bir vaazı vardır :

"İhtiyaçtan fazla mal haramdır, hırsızlıktır. Altın ve gümüş, yoksullar üzerinde hegemonya kurmak için kullanılıyor. İnfak edilmiyor. Mülkte şirk koşuluyor. Kırkta bir diye bir şey tutturulmuş gidiyor. Komşusu açken tok yatmamak için zengin mahallelerine taşınanlar var. Peki sokaktaki açtan, yoksuldan haberiniz var mı? Bu dinin klasik fıkıh anlayışı, yeryüzünün sokaklarında aç gezen 1 milyar insan için ne diyor? O fıkıh, Ömer'i vuranların, Ebuzer'i çöle gömenlerin, Ali'yi hançerleyenlerin, Hüseyin'i susuz bırakanların, Medine'yi yağmalayarak 900 sahabe kadınına tecavüz edenlerin ve Kabe'yi mancınıkla ateşe verenlerin fıkhıdır. O fıkıhtan bir şey çıkmaz. O, zenginlerin, kodamanların, cariye ve köle sahibi olma peşine düşmüşlerin fıkhıdır. Sultanların, harem ağalarının, zindandan İmam-ı Azam'ın kırbaçtan morarmış cesedini çıkaranların, kırkta bircilerin fıkhıdır. Ebuzer Ğıfari'nin dediği gibi 'Geceyi aç geçirip de kılıcına davranmayanın aklından şüphe ederim...' ''