Atları da Vururlar

Atları da vururlar, Vurmazlar mı?'' Horace McCoy'ın okuduğum aynı isimli romanından uyarlanan, Devlet Tiyatrolarında sergilenen,Büyük buhranda ki kapitalist sistemi büyük ve ağır eleştriler, iğnelemeler yaparak ve bize o zamanları anlatan gelmiş geçmiş en büyük sistem eleştrisi filmlerinden ve gelmiş geçmiş en sarsıcı filmlerdenbiridir.Film sadece tek bir yerde geçmesine rağmen senaryosu,yönetmenliği ve oyunculukları o kadar iyidir ki bir an bile sıkılmanıza izin vermez Sydney Pollack.Jane Fonda'nın dillere destan,efsanevi ve sinema tarihine giren Oscar adaylıklı bu muhteşem performansı ayakta alkışlamak gerek.Artık o sene nasıl bir aktris performansı varsa Jane Fondayı 3.Oscarından mahrum bırakan..Bazı yerleri sadece Fonda ilerletti denebilir.Yardımcı oyuncular da gerçekten çok kaliteli performanslar sergilediler.Şu replik çok hoşuma gitmiştir ''2000 doları aldıktan sonra ne yapacaksın Gloria? En kaliteli fare zehrini alacağım'' O dönemde para için her şeyi yapacak insanlar;saatler boyunca dans eden,ölen,deliren,ağlayan,zırlayan insanlar.. Ve özellikle de final sahnesi sinema tarihine adını altın harflerle yazdırmıştır.Film bittiğinde büyük bir şoka uğrarsınız.2.Büyük Burhan sizin içinizde başlamış olacaktır... 90

"Büyük Umutlar"...

Charles Dickens'ın sevdiğim kitaplarından birini yazıma başlık olarak seçerken, sadece isim üzerindeki ironi çağrışım yaptı. Filmi izlerken, zihnimde yankılanan söz öbeğiydi. oradaolmayanadam'ın harika yorumu üzerine fazla bir şey söylemeye gerek yok aslında. Sadece ben biraz daha perspektifi değiştireceğim. Film üzerinden günümüze bir çıkarım yapma çabasına girişeceğim.

"Büyük Buhran Dönemi" Amerika'nın en çarpıcı dönemlerinden birisidir, dile kolay kapitalizmin başkenti, ekonomik bir çöküş yaşamaktadır. Halkın "Büyük Umutlar" ının en çok sekteye uğradığı süreçtir. Pek çok sanat eserine konu olmuştur. Ne de olsa toplum, sanatı besler.

Asıl bahsetmek istediğim noktaya gelmeden önce, ufaktan filme paralel geçeyim. Sydney Pollack sevdiğim sinemacılardandır. Sakin bir anlatım tutturduğu filmlerinde, önemli meselelerin altını ince fakat çarpıcı bir biçimde çizer. "Atları da Vururlar" filmi de aynı minvalde ilerliyor. Jane Fonda'ya hayranımdır zaten. Yine güçlü bir portre çizmiş. Bir anektod; uzun süre, filmle alakalı tam bilgim olmadan önce, Robert Redford'un başrolü paylaştığını sanıyordum :)) lakin fiziksel özellikler, yarattığı etki ve mizacı düşünüldüğünde iyi ki oynamamış diyorum.

Gelelim günümüze; bazı filmler için klişeleşmiş bir yorumum vardır. "Ne yazık ki değerini güncelliğini yitirmeyen bir film..." diye... Örneğin Lumet'in "Network" filmi misali. Anlatı günümüzde de temalarını, meselelerini muhafaza etmektedir. Her ne kadar "Atları da Vururlar" bir Amerikan meselesini anlatıyor olsa da, öyküsü insan odaklı olduğundan, değindiği unsurlar evrensele kaydığından sınırları aşan bir film haline geliyor.

Demek istediğim açıkça şu; televizyonu açın ve kanalları değiştirmeye başlayın. Seviyeli, seviyesiz bir sürü yarışma programı. Umudunu buna bağlayan insanlar. Yani umudunu, çalışmaya, çabalamaya (elbette şartlarla da alakalı, şartlar ve sistemle) değil, bu programlara bağlayan yeri geldiğinde kendisini rezil etmekten çekinmeyen bireyler. Onları suçlamak mı, asla... Suçlu farklı mecralardır, biraz biraz da belki izleyici kitlesidir. Zira filmin benim için en önemli repliklerinden; "onlar ezilmiş, kendilerinden kötü durumdaki insanları görmek istiyorlar, iyi hissetmek için..." benzeri çarpıcı cümlelerdir.

Kesinlikle izlenmelidir... Neticede, yıllar geçse de, olay şekil değiştirse de, değişmeyen bir dünyada yaşıyoruz...