Mulholland Çıkmazı

filmi anlamayanlar ya da karisik bulanlarda bi problem yok. tabii bu tur filmleri sevdikleri muddetce. herneyse filmi kendi penceremden bi ozet gecmek istiyorum izninizle.
filmde rita yani esmer kiz, silencioda bettyden aldigi kara kutuyu evde acmasina kadar olan bolumu betty nin yani sarisin arkadasin ruyasi oldugunu soylersek film zaten anlamini bulmus olur. bu bolumden sonra gorduklerimizse betty nin daha dogrusu diana nin gercek hayatidir. mealen diana holivuda unlu olmaya gelmis ama basarili olamamis. bi film secmelerine katilmis. filmde istedigi rolu rita yani camilla almis; orda arkadas olmuslar; bu arkadaslik tabii ilerlemis anladigimiz kadariyla bi lezbiyen iliskiye donmus. daha sonra asik oldugu camilla yakaladigi basariyla birlikte yonetmen-adam kesherle cikmaya baslamis. bu olayi icine sindiremeyen basarisiz kiz diana bunalima girmis. ve bunun sonucundada camillayi oldurtmek icin bi adam tutmus.
katille bulustugu sahnede, kiralanan adam isi bitirdiginde mavi anahtarini dianaya bi sekilde ulastiracagini soyluyo. filmin son sahnesinde diana mavi anahtari sehpasinda gorup camillanin oldugunu anliyo ve intihar ediyo... simdi filmin basindan ritanin kutuyu acmasina kadar gecen ruyadaki hadiseler diananin gercek hayatta yasadigi ya da gordugu olaylari bilincaltinda sekillendirmesiyle olusuyor. yani sozgelimi, oturdugu restorandaki garson kizin adini ruyada kendi adi gibi ya da kendi evindeki telefonu ruyasindaki anlamsiz telefon gorusmeleri* sirasinda ya da katilin mavi anahtarini ritanin cantasindan cikan bicimsiz anahtar seklinde ya da yonetmenin evinde kahve icerken gordugu adami ruyasinda kahveyi mendile tukuren adam seklinde goruyor...*
aslinda ruyasinda kendini ve camillayi ya da digerlerini olmasini istedigi sekilde gorur. bununla birlikte olaylari da kendi kafasinda yorumladigi sekilde ruyasinda bi yerlere koyar. mesela gercek hayatta camillaya karsi yenilgisini ruyada bi galibiyete ceviriyor. bununla birlikte gercek hayatta camillanin secildigi filmin secmelerinde basarisiz olmasini sanki bu isin arkasinda kendisine yani diane komlo kuran buyuk gucler varmis gibi algiliyor.
uzun lafin kisasi ben ikinci izleyisimden sonra filme bu sekilde bi yorum getirdim. belki yanlis yorumlamisimdir; bilemiyorum. filmde bircok kucuk ayrinti var ve bicogunu buraya yazmadim belki bi daha izlersem daha baska farkli noktalar yakalayabilirim.

Mulholland Drive David Lynch in ustalık işi son bir Hollywood eleştirisi. David lynch Amerika’da çok sevilmeyen bir yönetmen yapıncağı filmleri yapımcılara ve yapım şirketlerine satamayan yönetmen zaten kendisi 2006 dan beri uzun metraj yapmıyor bu film ise tam bir Amerika ve Hollywood eleştirisi film ilk başta dizi formatında çekiliyor pilot bölümü beğenilmeyince proje iptal ediliyor ama Wild at Heart la 1990 yılında palme dor alan yönetmenin bu işini merak ediyor Fransızlar ve haklarını alarak filmi çekiyorlar ve en iyi yönetmeni kapıyor cannes film festivalinde.Filme dönersek filmde çoğu David Lynch filmi gibi anlattım biçimleri değişiyor 3 yaşam tarzı görüyoruz bir karakterinin hayatı,rüyası ve hayali bunlar iç içe giren bir anlatıma sahip Naomi Watts ın karakteri ilk başta herkes çok iyi davranıyor kendini Hollywood rüyasına kaptırıyor ama bir kadın olarak Hollywooda tutunması için Laura Harring film sektörünün kadınlar içinde ne kadar pis bir yer olduğunu gösteriyor. Özetlemek gerekirse David Lynch in kendi tarzını anlayanlar için çok güzel eleştiri teknik anlamda ve yönetmenlik anlamında film çok iyi.

Kusursuz bir film. Bir filmde ne olmasını istiyorsanız her şey var ve bazı şeyler ise maksimum derecede iyi. Mesela senaryo; Lineal senaryoyu bölüp parçalayıp her bir yana dağıtmış David Lynch. Ve bunu da yaparken bir birbirine girmiş bir yapboz gibi, karanlık ama bir o kadar da çarpıcı bir evren yaratarak sürrealist bir hikaye kuruyor. Kurgusunu da örnek verebiliriz; karmaşık bir hikayeyi çok iyi bir araya getirmiş ve o gerilimi çok iyi kurmuş yönetmen David Lynch. Aynı zamanda da renkleri de çok aktif ve başarılı kullanarak görsel olarak da zıtlıkları anlatmayı çok iyi başarmıştır. Oyunculuklar konusunda da gayet yeterli ve başarılı bir görüntü veriyor. Özellikle de Naomi Watts en iyi oyunculuğunu göstermiş olabilir. Yeniden filme dönmek gerekirse de, bu film çok tepki çekebilcek konuları 20 yıl önceden işliyor (LGBT, hollywood’un pis arkaplanı...) İşte aynı zamanda da devrimsel bir postmodernist film. E öyle olmasa zaten eleştirmenlerin çoğu film listelerinde en yukarılarda olmazdı. Uzun lafın kısası daha bahsedilcek çok şey var da buraya sığmaz, kesinlikle gidin izleyin. Ama ilk izleyişte anlamayı da beklemeyin, dikkat gerektiren gereken ağır bir film kesinlikle!

Film abartıldığı kadar var arkadaşlar.

Ve yönetmene hayran üstüne hayran olmama sebep olan o dehaca fikir:

spoiler

"gizemli kovboy?a dair

yönetmenin seyirciye çaktığı güzel bir mesaj:

rüyada kovboy, adam’la konuşurken diyor ki; ?ukalalıkla o kadar meşgulsün ki düşünmüyorsun.?

aslında seyirciye mesaj çakıyor, filmi anlamaya çalışması için.

?ben sürrealist bir david lynch filmi izliyorum, entelim? falan ayaklarını boşver, dikkat et diyor. otur ve düşünerek izle diyor, eğer işini iyi yaparsan beni bir kere daha göreceksin. kötü yaparsan iki kere daha göreceksin diyor. ilginçtir ki adam onu aslında bir daha hiç görmüyor. ama seyirciye iki kere görünüyor; 1) kızı uyandırırken, 2) partide arkadan geçiyor.

seyirci iki kere gördüğüne göre kötü mü yaptı seyirici işini? evet, sayılır...

ve işte bomba; iki defa görünüyor ama biri rüya karakteri diğeri gerçek. eğer fark edersen, ilk göründüğünde (ağılda) rüya karakteri olan koyboy bir kere daha rüya karakteri olarak görünüyor (yatak odasında). ikinci görünmesinde (partide) aslında o rüyada konuşan kovboy değil, haberi bile yok bir şeyden, sadece partideki biri.

bir başka bakış açısı da şu; film zihinlerde doğrusal-lineer olarak birleştirilebilirse, kovboy, ?beni x kere göreceksin? dedikten sonra sadece 1 kere görünebilir, partide görünmesi rüyadan önce, bu sayılmaz böylece. yani önce parti, sonra kesher ile konuşma, son olarak uyandırma...

kovboy’u burada biraz yönetmeni de simgeliyor. yönetmen seyirciye vereceği mesajı doğrudan kovboy’un ağzından veriyor. bir at arabası örneği veriyor; david’e soruyor "bir at arabasını kaç kişi kullanır?" diye. david bu basit soruya azıcık şaşırıp "e biir" gibi bir cevap veriyor. at arabası çok özel bir seçim. aslında at arabasını bir kişi de kullanabilir iki kişi de. at arabası, burada filmi, kullanan bir kişi ise yönetmeni simgeliyor. "eğer kafanı çalıştırıp sana verdiğim fırsatı iyi değerlendirirsen sen de benimle beraber bu arabayı kullanabilirsin" diyor adam’a (aslında bize). yani eğer görmeyi, çözmeyi ve hatta hayal kurmayı becerirsen filmin ikinci yönetmeni olursun diyor seyirciye."

alıntıdır.

spoiler