Çığ

Van’ın güneyindeki dağlık bir bölgenin el değmemiş bir noktası olan Müküs’te (Türkçe Bahçesaray, Ermenice Moks) aşırı kar yağışı bölge sakinlerinin seyahat etmesini engeller. Dağların zirvelerini kaplayan kalın ve tehlikeli kar tabakası, Kürtçe "aşît" kelimesinin çifte anlamını hatırlatır: çığ ve felaket; çığ tehdidi ve Ermenilerin "Meds Yeghern’’ olarak andıkları 1915’teki "Büyük Felaket". Aşît, Stefan Zweig’ın, satrancın faşizm karşısında bir hayatta kalma mekanizmasına dönüştüğü psikolojik gerilim romanı Satranç’tan (Schachnovelle, 1941) esinleniyor. Filmin yönetmeni Pınar Öğrenci, Ermeniler için bir sembol şehir olan doğup büyüdüğü Van şehrinin ücra bir bölümünde, Ermeni toplumunun coğrafya, alışkanlıklar, gelenek, dil ve anılarda bıraktığı iz ve travmaları ortaya çıkarmak için sözlü anlatılardan, fotoğraf arşivlerinden ve güncel görüntülerden yararlanıyor. Manzaranın buz gibi güzelliğinin görünüşteki sükûneti, Ermeni sürgün müzisyen, Vanlı Hayrik Muradyan’ın eşsiz şarkılarıyla bozuluyor.