Katyn Katliami

II. Paylaşım Savaşı gerçeği için önce Alain Resnais’in "Nuit et brouillard - Gece ve Sis (1955)"i izledikten sonra bu filmi değerlendirmek gerekir.

Çok değil 70 yıl kadar önce yaşanan ve hala yaşayan tanıkları olan II. Paylaşım Savaşı’nın gerçekleri bu rakamlarda yatıyor:

Toplam nüfus..... 1.991.913.000

ölen asker sayısı.. 25.173.700

ölen sivil sayısı...... 41.830.600

ölü Yahudi sayısı.. 5.754.400

Toplam ölü sayısı .. 72.758.900

dünya nüfusu %si. 3,71%

Bu rakamları unutup nedeni belli olmayan vahim olayı, faşizmi unutturmak, hedef saptırmak için kullanmak art niyetli olmak demektir. Beğenelim ya da beğenmeyelim Sovyetler olmasaydı II. Paylaşım Savaşı sonucunda dünya Hitler Faşizminin boyunduruğu altına girecekti. Yahudiler, yurtseverler, direnişçiler, sosyalistlerden sonra sıra kime gelecekti?(*) Ari Alman ırkından olmayanlara. Hitler faşizminin yıkılışı, Sovyetler’in ve yurtseverlerin direnişine ve bu direniş sonucu kazanılan zafer ve prestij nedeniyle Sovyetler’in daha da güçlenmesini istemeyen Emperyalist ABD’nin devreye girerek zaferden kendine pay çıkarmasıyla sonuçlanmıştır.

Bu kadar insan yıllar boyu öldürülürken seyirci kalan da ABD’dir.

Bir kadının kocasına beni mi daha çok seviyorsun askerlik görevini mi tribiyle başlayan filmde, dinlerin hemen her zaman güçlüden yana aldığı aktif rol gerçeği ve Polonyalı subayların da kiliseye bağlılığı sıkça vurgulanmış.

Ancak Katyn’da, Stalin, savaştan önce doktor, avukat ve öğretmen olarak görev yapan ve Polonya’nın entelektüelleri olarak tanınan subayların iddia edildiği gibi Sovyetlerin kontrolüne karşı çıkacakları gerekçesiyle potansiyel tehlike olarak görüp öldürttüyse bile; 72.758.900 insanın öldüğü II.Paylaşım Savaşında Nazilerle işbirliği yapıp soydaşı binlerce Polonyalı Yahudinin, yurtseverin ve sosyalistin öldürülmesinde aktif rol alan Kapo’ların(*) varlığı düşünüldüğünde savaşın kendi mantığı içinde onaylamak değil ama anlaşılabilirlik durumu ortaya çıkarmaz mı?

Elbette savaşta suçsuz insanları öldürmenin hiç bir haklı gerekçesi olamaz.

Generalin eşi, eski hizmetçisini yeni düzende hanfendi olarak gördüğünde yıkılır. Yapay bir şekilde antipati yaratmak için kullanılan bu ucuz yöntem bu kadar ünlü bir yönetmene ne derece yakışıyor? Böylesi ucuzluklar yerine, yönetmenin filmde ortaya koyduğu savdan yola çıkarak Katyn katliamının Sovyetler tarafından yapıldığını kabullensek bile neden yapıldığı konusunda en ufak bir bilgi vermemesini anlamak zor. Bol karakterli ve araya sıkıştırılmış, eğreti duran hikayeler filmin inandırıcılığını tümden yitirmesine neden olmuş.

(*)İkinci Paylaşım Savaşı sırasında bir kilisede rahip olarak görev yapan Pastör Nie Moeller şunları yazdı bir gece, bütün olanlardan sonra:

Önce Yahudiler için geldiler

Sesimi çıkarmadım ?

Çünkü ben Yahudi değildim

Sonra komünistler için geldiler

Sesimi çıkarmadım ?

Çünkü ben komünist değildim

Sonra sendikacılar için geldiler

Sesimi çıkarmadım ?

Çünkü ben sendikacı değildim

Sonra benim için geldiler

Ve artık ses çıkaracak kimse kalmamıştı...

(*) Kapo: Soma katliamında varlığını öğrendiğimiz dayıbaşı’nın eş anlamlısı:

Nazi toplama ve ölüm kamplarındaki esirler arasından seçilen, diğer esirlere göre belirli bazı ayrıcalıkları olan (daha çok yemek, daha az dayak) ama son tahlilde her an ölüm korkusu yaşayan gardiyanlar. En alt kategorideki Yahudi ve siyasal suçlu esirlere karşılık kapolar genelde adi suçlu, Katolik Polonyalı, Çingene gibi esirlerden seçilirlerdi. (ekşi sözlük)