Yumurta

Semih Kaplanoğlunun Yumurta, Süt, Bal üçlemesinin ilk ayağı olan Yumurtayı izleme şansım oldu. Türk sinemasının gündeminde ilk sıralarda yer alan bu film, daha çok aldığı ödülleri hak edip hak etmemesiyle tartışıldı ama ben bu tartışmalardan uzak kalarak, sadece film üzerine yoğunlaşan bir değerlendirme yapmak istiyorum.

Semih Kaplanoğlunun, -Yumurta ve bir önceki filmi Meleğin Düşüşüyle birlikte düşünüldüğünde- Türkiyenin Tarkovskysi olma yolunda ilerlediği söylenebilir. Aynı anda hem yerel hem evrensel olabilmeyi başaran çok az yönetmen var ülkemizde ne yazık ki. Yerellik-evrensellik ölçütü bir filmin insana bakışıyla ilgili bir şey daha çok. Yumurtanın çıkış noktası modern bireyin derin kimlik bunalımı ve bunalımı atlatma yolları olunca tüm dünyanın ortak dilini de yakalamış oluyor. Hem de olabildiğince yerel ve bizden kalarak başarıyor bunu.

Minimalist sinemanın yetkin bir örneğiyle karşı karşıyayız burada. Minimum diyalog, ağır ve mümkün olduğu kadar sabit çalışan kamera, kadraja giren kartpostal güzelliğinde manzaralarla, (Güney Koreli alaylı yönetmen Kim Ku Duku anmadan geçmeyelim burada), son dönem Türk yönetmenlerin (Nuri Bilge Ceylan, Reha Erdem) alameti farikası haline gelen bir sinema dilini yakalamış Yumurta.

Şair Yusuf annesinin ölüm haberiyle birlikte yıllardır uğramadığı kasabadaki evine geri döner. Onu evde uzak akrabası olan ve annesinin yanında kalan Ayla beklemektedir. Aylanın Yusuftan bir istediği vardır. Annesinin vasiyetini yerine getirmesi. Yusuf annesinin adadığı koçu kurban edecek midir? Koçun kurban edilişi Yusufun kaderini değiştirecek midir?

Filmde oyunculara büyük bir sorumluluk yüklemiş yönetmen. Diyalog, yerine; tavır, hal ve hareket ile mimikler ön planda olduğu için. Nejat İşler de, genç yetenek Saadet Işıl Aksoy da yerinde performanslar göstermişler. Nejat İşler, Taner Birsel, Erkan Can ve Fikret Kuşkanla birlikte Türk sinemasında her rolün altından başarıyla kalkabilen yetenekli oyuncular arasında adını rahatlıkla yazdırabilir; Başkarakterin film boyunca geçirdiği ruhsal dönüşümü zorlanmadan yansıttığı için.

Yumurta filmde önemli bir simgeye dönüşmüş; Hanekein Ölümcül Oyunlar filminde yer aldığı gibi. Ancak o filmde tüm olumsuzlukların başlangıcı olarak yer alan yumurta figürü bu filmde karakterin hayatında verdiği önemli kararın destekleyici unsuru olarak yer alıyor. Şehir hayatında aradığını bulamayan Yusuf, yaşadığı kasabada içsel bir yolculuğa çıkıyor. Kuyudan çıkmaya çalıştığı sahne bir rüya sahnesi de, gerçekte de yaşanıyor da olabilir ama Yusuf peygamberin Kurandaki kıssasına gönderme yaptığı aşikar. Ayrıca kurban kesildikten sonra şehre dönmeye çalışırken Yusufun arabasından inip bir köpekle karşılaşması ve bu karşılaşmanın Yusufta bir tür arınmaya tekabül etmesi de ilginç. Yönetmen Tasavvuf felsefesinden etkilenmiş ve açıkça şunu söylüyor bize; hey 2008lerde yaşayan insan! Kendinde misin? Kendine gelir misin? Atladığın ve basıp geçtiğin senin hayatın! Nereye kadar bu zombi yaşamı sürdüreceksin? Para biriktirip onu harcamaktan daha önemli şeyler de var. Onları görebilecek misin acaba?

Kuş sesleri arasında uyanılan sabahlar, tenha taş sokaklar, avludaki gölgede geçirilen huzurlu zamanlar insanı orada yaşamaya teşvik ediyor adeta. İnsanların samimiyeti, naifliği ve misafirperverliği de eklenince Yusufun karar vermesi çok zor olmuyor. Ayla ile kurban kesmeye giderken yolda rastladıkları insanların onlara karşı tavırları çok hoşuma gitti ve Anadolu insanını birebir anlatıldığını düşünüyorum. Böyle bir yolculuk yapılıyorsa bunlar ancak evli olabilir diye düşünüyor teyzeler. İçlerinden birinin Aylaya dönüp tüm içtenliğiyle kızım git mutfakta reçel, yağ, bulgur ne istersen kavanoza koy götürün kendinize demesi şehirli insana garip gelebilecek davranışlar ama karşılığı var bu topraklarda bunların.

Sinemanın popüler kısmını da sevmekle ve takip etmekle birlikte, Yumurta gibi Yüksek Sinema eserlerine rastlamak hoş oluyor doğrusu.

Kaçırmayın, izleyin!

Tebdil-i mekanda ferahlık varmış.

Doğru&