Sınıf

08 Şubat 2012 Basra

İkinci film- Entre Les Murs-Sınıf- Laurent Cantet

Bu yönetmenin izlediğim ilk filmi sanırım. Beni izlemeye yönelten şey filmin ödüllü bir film olmasından çok şuan Basrada yaşadığım için öğretmenlik yapamıyor olmam galiba.

Film başlarken Ölü Ozanlar Derneği havası hissetmiştim ve açıkçası filme iyi başlamamıştım. Neyse ki film tam tersi bir yere gitti ve izleyenleri büyük bir hayal kırıklığından kurtardı.

Eğitim yılının başında öğretmenler odası görüntülerini hatırlayın, ellerinde dosyalar...iyi bir eğitim yılı için hiç bir engel yok gibi görünüyor. Herkes hevesli ve kendini hazır hissediyor. Bu çocuklar ne kadar şanslı diyor insan, bu ekip her şeyi çözer...

Tüm dünyada öğretmen odaları böylemidir bilinmez ama ben kendimde, her yeni yıla başlarken böyle aptalca bir güç hissederim. Her engeli aşabileceğim hissine kapılırım. Asla yılmayacağımızı sandığımız o başlama duygusu ne kadar da tanıdık.

Film devam ederken o her engeli aşabiliriz ile başlayan öğretmen tavrının nasıl yerle bir olduğunu, öğretmenler odasının havasının nasıl değiştiğini ve öğretmen tutumlarının nasıl karşı karşıya gelebileceğini görüyoruz. Film bu açıdan nasıl da dökülüyor sonlara doğru. Seyircinin genel beklentisi, bir yerde çocukların hizaya gelmeleri, öğretmenin onları kapsamayı başarması olabilir ama film bunu seyirciye hiç vermiyor. Ciddi bir gerçekçilikle devam ediyor sonuna dek.

Yönetmenimiz seyirciyi gerçekten hiç yönlendirmemiş. Film başından sonuna objektif bir yaklaşımın ürünü olmuş. Bu açıdan çok ayarında diyebiliriz...hele Türkiyedeki okul dizilerini düşünürsek... Bu film izleyiciye, bunlar iyi karakterler, bunlar da kötü, şimdi onların savaşını izleyeceğiz demiyor. Biz film boyunca hiç bir karaktere çok yakın hissedemiyoruz kendimizi ve kimseye öfkelenemiyoruz. Bunu yakalamak başarı getiyor işte ve çok zor bir iştir tahminimce.

Filme konu olan okulun, dejavantajlı bir grup öğrenciden oluşması, bu yolla Fransadaki göçmen sorununa da değinmesi filmi ödüle götüren ögelerden biri olmuş olsa gerek.

Filmin asıl vuruculuğu oyuncuların doğal perfermanslarında aranmalı bence. Özellikle sınıf sahnelerinde sanki doğaçlama bir akış var. Gerçi oyuncuların çoğu profesyonel değil ve kendilerini oynamışlar. Hatta kendi isimlerini kullanıyorlar sanırım. Sınıfta türk bir öğrenci de var adı Burak. Gerçek ismi de Burak Özyılmazmış.

Filmde diyaloglar çok orjinal ve zengin. Öğretmenimiz de çok konusuyor, aslında biz öğretmenler sınıflarda ne kadar çok konuşuyoruz değil mi? Öğretmeni oynayan oyuncumuz aynı zamanda filmin senaristiymiş bu arada. François Begaudeau. Belki de sınıf sahnelerin böyle akıp giden bir doğaçlama havası vermesi bundandır.

Çok uluslu etnik sınıflar Türkiye içinde gündem olmuştu yakın zamanda. Takip etmedim bu meseleyi ama gündeme yeniden gelecek olursa, bu filmi önereceğimiz çok arkadaşımız olacak sanırım.

Eğitim alanı Türkiye ile kıyaslandığında Fransadaki bazı uygulamalar dikkat çekiciydi. Örneğin öğretmenlerin öğrencileri tek tek konuştukları, bizim buralarda sınıf zümre toplantılarına benzer toplantılarda sınıf temsilcisi öğrencilerin olması gibi. Bu alanın demokratik bir kaç adımla çözülemeyecek kadar köklü sorunlar barındırdığı açık ancak Türkiyede de işlerin sürekli öğrencilerden gizli kapılar arkasında yürüyor olması da bi acayip. Bu toplantıda gündemin birden bire kahve makinası oluvermesi de yönetmenin çok iyi yakaladığı bir öğretmen tavrı olmuş bence, çok hoştu.

Film göstermiştir ki açıklık, dürüstlük, saygı ve etik davranışlar üzerine kurulu bir sınıf atmosferi yaratmakta kararlı öğretmenimiz bile sonunda etik olmayan bir davranış sergilemekten sorgulanır hale gelir. Hiç bir şey çözülmez. Seyirciye yeni bir ters köşe gelir, okulun kuralları işler ve Süleyman okuldan atılır.

Filmin sonlarına doğru 9 ay boyunca ne öğrendiklerini tartıştıkları bölüm çok hoştu. Keşke bizim öğretmenlerimizde de herkes öğrenebildiği kadarını öğrenir rahatlığı hakim olsa. Ve ben de de tabi ki...

Ve son sahneler, öğrenciler ve öğretmenler bir futbol maçında barıştırılır(?)...ve son kareler... boş sınıflar...boş sınıflar görüntüsüyle eğitim sistemine dönük yapılan eleştiriler zirve yapar... bence bu film ancak böyle biterse en güzel haliyle bitmiş olur...