İmdat ile Zarife

İmdat ile Zarife, Türk Sineması'nın bir dönüşümden geçerek yeniden yapılanma sürecine ait bir film. Her ne kadar filmin karanlık bir yanı olsa da film 90'lı yıllardaki Türk Sineması'nın hakim karakteri olan bunalım film ekolünün çok uzağında. Aslında filmin temelinde yer alan boyunduruk altında olma, çaresizlik ve yoksulluk onu bunalım film ekolüne yaklaştırsa da filmin doğacıl yanı, öteki olmanın sıkıntısı ve bunun yarattığı dostluk İmdat ile Zarife'yi farklı bir ekole koymamıza neden oluyor.

Bu filmi özellikle dile getirmek istediği meseleleri yüzey yapıda, çiğ bir şekilde ve göze sokarak vermekten ziyade derin yapıda, konuya yedirerek üstü kapalı bir şekilde vermesi bakımından başarılı buldum. Pekala çok bilmiş bir ağabey ya da abla İmdat'a bir nutuk çekerek hayvan haklarından bahsedebilir ve onu suçlayabilirdi, bu didaktik tavra düşmemesi kafadan artı puanla başlamasına sebep oluyor.

Ayrıca doğa ve hayvanlar için toplanmış grubun slogan attığı sırada Zarife'nin alana girmesiyle çil yavrusu gibi dağılıp akabinde bir kelime etmeden İmdat'a saldıran "hayvanseverler!" meraforuyla da verilmek istenen hoş bir mesaj var. Gerçi bu tip insanlara verilebilecek en güzel cevabı film zaten otelin çatısında kendisine saldıran ve belki de kendisini öldürecek olan Zarife'ye silahlarını doğrultan otel güvenliklerine biz aramızda hallederiz minvalinde bir şeyler söyleyen İmdat ile veriyor.

Filmdeki bir diğer meselede aslında öteki olmanın yarattığı buhran. Zarife zaten kendi doğal yaşamından koparılmış, kendine yabancı olan şehre adapte edilmeye çalışılmış, bu yapılırken de türlü işkence ve eziyetlere maruz bırakılmış ve sonuç olarak güdüleri sayesinde özünü kaybetmese de özüne yabancılaştırılmış bir hayvan. Öte taraftan İmdat bir çingene obasında yaşayan, kendi türündeki diğer insanlara göre öteki olan bir adam. İlk bakışta Zarife dış etkenlerle, İmdat ise kendi iradesiyle bu durumu seçmiş gibi görünüyor; ama kazın ayağı öyle edğil işte. İmdat belli ki hayata tutunmak için baka yollar denemiş; ancak başarılı olamamış ve öteki olmayı kabullenerek en sonunda kendisine böyle bir yol çizmiş ve bazı şeylerden ödün verse de haysiyetinden ve insalığından ödün vermemiş. Bunu da şuradan anlıyoruz:

İmdat: (Ormanda kendinden kaçan Zarife'ye): "Sen gidersen aç kalırız! Ne yapayım, hırsızlık mı yapayım, hırsız mı olayım?"

İmdat ile Zarife'nin aralarındaki türsel farklılığa, anlaşmazlıklara ve hatta şiddete rağmen iki süper dost olmasının sebebi de galiba bu öteki olma durumundan doğan kader birliği. Bunu da şuralardan anlıyoruz:

Zarife'nin İmdat'ı çok öfkelendirmesine rağmen onun Zarife'ye şiddet uygulamak yerine konuşmayı tercih etmesi ve İmdat'ın Freudian kabuslarında bile Zarife'nin olması; onun İmdat tarafından bir mal bir meta olarak görülmediğinin bir yol arkadaşı olarak görüldüğünün kanıtı.

Ayrıca Zarife'nin de tüm ilkel güdülerine rağmen İmdat'a saldırdığında sadece ondan intikam almak ve ona bir şeyleri kanıtlamak istermişçesine üstünü başını parçalayıp daha ileriye gitmemesi de bunun bir göstergesi.

Filmle ilgili söylenecek daha çok söz var; ama biraz üşendiğim için bir de olumsuz eleştiri yapıp yorumumu tamamlamak istiyorum. Benim filme yönelik gözüme batan tek şey sanki romanların aşırı karikatürize şekilde sunulmuş olması ve her ne kadar oyunculuğunun hayranı olsam da Şevket Altuğ'daki şivenin yapay görünmesi oldu.

Sözün özü: Türk Sineması'nda pek eşi bulunmayan bu nadide eseri izleyin, diyor ve 10/7,5 vererek noktalıyorum.