Dune: Çöl Gezegeni Yorumları

Filmi İmax olarak izledim, öncelikle imkanınız varsa filmin yarattığı dünyaya daha iyi girebilmek adına imax izlemenizi öneririm. Dune serisi okurken oldukça zevk aldığım bir seriydi. Bir bilim kurgu kitabında bu kadar çok altını çizeceğim cümle olmasını beklemezdim okurken ama özellikle siyaset ve din hakkında bu kadar derinlikli tespitler olması okurken işte aradığım bilimkurgu dememe yol açmıştı. Kitapta sevdiğim taraf hikayenin kendisinden ziyade siyasetin ve dinin iç içe geçtiği o grift dünya ve yazarın bu dünyayı anlatış biçimi olduğu için filmden çok bir beklentim yoktu ancak Denis Villeneuve beklentimin üstünde bir film yapmış. Görsel olarak muhteşem bir iş olmuş, Dune evreninin o tozlu havası, damıtıcı giysiler, rahibeler, ornitopterler her şey dört dörtlük tasarlanmış. Eksik kalan yön ise kitapta yer alan o derinlikli cümleler olmuş, bence diyaloglarda bunu daha çok yansıtabilirlerdi. Bir diğer eksik kısım da kitabın omurgasını oluşturan fremenlerin dünyasının ve inançlarının çok az gösterilmiş olması. Devam filmleri için beklenti yaratmak adına fremen inançlarına ve onların mehdi beklentilerine biraz daha zaman ayrılabilirdi. Film çok büyük bütçeyle çekildiği ve kitabı okuyan ve okumayan tüm kesimlere hitap ettiği için bunlar affedilebilir kusurlar. Mutlaka sinemada izlenmesi ve o tozlu çöl manzaralarının içine kendinizi bırakmanız gereken bir film.
"Yaşamın sırrı çözülecek bir problem değil tecrübe edilecek bir gerçekliktir."

20 yılda bir gelecek işlerden.

Marvel, Disney, DC gibi evrenleri geçtim, çok fazla Warner Bros işi de özel efektlere tonlarca para harcıyorlar. Dune da harcadı. Ama fark şu ki başta saydığım şirketlerin işleri sanat yönetimini pek de önemsemiyor ve ortada ışıltılı, pahalı ama manasız görünen filmler oluyor. Dune manasız görünmüyor. Sıfırdan yaratılan kurgu bir evreni iyi göstermek zaten zor iken, bunu fotoğrafçı bir kafayla yapıyor. Örneğin Sardaukar ve Bene Gesseritler’in geldiği sahneler o kadar görkemli görünüyordu ki tüylerim diken diken oldu. Bu bütçelerdeki diğer büyük işler saf görsel tüketimi hedeflerken bu film niş bir gösterme uğraşında.

Öte yandan vıcık vıcık görünmez detaylara boğmadan iyi de bir detay avcılığı yapmışlar. Dune evreninde surattaki en ufak bir kasın bile önemi var ve bir sahnede Paul’ün gözü seğiriyor mesela. Jessica’nın Benne Gesserit eğitimini hatırlatıp duygularını bastırmaya çalıştığı sahneler falan aşırı iyi görünüyordu. Ses’in kullanıldığı sahneler de 1984 yapımındaki gibi rezalet değildi ki bundan çok korkmuştum.

Ses tasarımına da kimse negatif ses çıkartmaz sanırım. Bıraksınlar beni sinemaya 2 saat ornitopter sahnesi izlerim. Sardaukar ordusunun bir nevi yemin ettiği sahnede kalbim pırpırdı.

Sorun da diğer uzun edebi eser adaptasyonlarında karşımıza çıkan hızlandırılmış hissi. Kitabı okurken çadırın özelliklerini, kum yürüyüşünü, ornitopterin çalışmasını bile öğrenmek birer süreç iken filmde bu tip şeylere 10’ar saniye ayrılıyor haliyle. Bu da biraz doyumsuzluk yaratıyor. Bunun çözümü var mı diye soracak olursak, bence yok. Zaman kısıtı illaki eleme usulüne sebep oluyor, bu edebi eserler devasalar.