Yazgı Yorumları

Albert Camus'un ''Yabancı'' adlı romanından esin alınarak çekilen Zeki Demirkubuz filmi. Roman versiyonunu henüz okumamış sinemaseverlerin genel yanılgısı, filmin bir uyarlama olduğu sanrısıdır.

Filmin ana karakteri Musa, yaşanabilecek her türlü olayın aynı kapıya çıktığını, bu yüzden yaşamın boş ve saçma olduğunu düşünen bir gümrük memurudur. Kitabın ana karakteri Meursault'un aksine tamamen pasif bir roldedir; her türlü teklifi kabul eder, zevkleri ve etik anlayışı son derece dürtüseldir. Kendi menfaati için dahi konuşmaz. Kendisine yapılan suçlamaları kabul edişinin sebebi içten içe kendisini hayata karşı hatalı ve kusurlu bir insan olarak görmesindendir. Bu yolla annesinin ölümüne üzülmeyişini, karısına karşı sevgisizliğini ve onu yalnızca cinsel açıdan arzuluyor olmasının getirdiği suçluluk duygusunu bastırmaya çalışır. Film boyunca absürdizmin altı çizilse dahi, filmin sonunda Musa'nın böyle davranmasının sebebinin, hissettiği suçluluk duygusu ve belki de insanlara karşı duyduğu şiddetli öfkenin tezahürü olduğu sezilebilir. Bu durumda absürdizm gerçekten rasyonel bir düşüncenin ürünü müdür, yoksa hayatta edimlediğimiz birtakım trajik olayların bizde uyandırdığı nefret ve hüzün duygularıyla oluşan bir tepkisizlik hali midir? İkinci seçenek, absürdizmin özüyle çelişir zira absürdizm fikrini ilk ortaya atanlardan Soren Kierkegaard, bu düşünce akımını mantık ve materyalist ilkelerin doğrultusunda, düşüncelerin yansıttığı biçimde hareket etmek olarak yorumlar. Bu noktada Musa'nın iç dünyasını yorumlamak, biz izleyicilere kalır.

Romanın en can alıcı kısmını sadeleştirmiş filmde Zeki Demirkubuz. Killing an Arab epizodunun olduğu kısım filmde climax bile yaratacakken hatta görsel olarak romanda çok iyi resmedilmişken fazlasıyla yüzeysel geçmiş filmde Zeki. Zaten daha sonra verdiği bir röportajında romanda ideolojik olarak kabul etmediği yerlerden biri olduğunu söylüyor ve katil değil filmde Mersault. Tam tersine suçu üzerine alan biri. Romanın hikayesi görsele vurulduğunda baya bi foyası çıkdığını söylemiş yönetmen bende aynı fikirdeyim. Romanda kadın karakterler fazlasıyla konu dışıyken ve sembolikken filmde ahlaki ve sosyo-ekonomik açıdan bir gedik oluştururlar. Sinem karakteri filmde inanılmaz ahlaksız gözükür Musa'nın tam tersi olarak. Bu duruma neden olan görsel ile metin arasındaki farktır. Arabın öldürüldüğü kısımlara Kürt temasıda eklenebilirdi ama eklemedi Zeki çünkü yan anlam olarak fazlasıyla ırkçılığa kayacaktı romandaki gibi filmde. İntihar edenler değişir filmde yine bu nedenle Sinem karakterinin kötü görüntüsünü zayıflatıp dikkatleri Musanın üzerine çekmek için. Roman 1942'de yazıldı en büyük söylemlerii romanın kutsal bir dünyada yaşamıyoruz , insan doğası hakkında söyleyebileceğimiz iyi yada kötü bir şey yok ve ruhumuz otorite ile araya koyduğumuz mesafeden ibaret gibl geçmiş bayatlamış söylemler. Mahkeme sahnesinde adalete bu kadar giydirilmesine gerek yok zaten hukuk sistemi mahkemeler kuruluşları itibariyle zenginleri tüccarları halk içinde korumak ve daha önce çalıp çırptıkları metaları meşru zemine oturtmak için varlar anyı mantıkla aynı dönemlerde polis ve jandarma sistemide kuruldu zaten. Romanı okurken pek farkedilmiyor fakat izlerken yine ortaya çıkan bir hakikat Musat karakteri tamamen kadınların arzularına teslim olmuş bir karakter. İnsan ruhunun yabancı dil bilmek iyi bilgisayar kullanmak ve yakışıklı olmaktan farkı yok söylemi, Musanın sırf istedi diye Sinemle evlenmesi, onu aldatınca karşı çıkmaması kabullenmesi, sinemaya gittikleri sırada onları reddetmelerine rağmen tekrar gelmesini sorgulamaması, sevişmek istemediği zaman bırakması kızmaması, bacağını açtığı zaman uyarılması. Hafızasız neden-sonuç ilşkilerini reddetmiş halinin tersine kadınlara dair bazı değişmez durumları direk hakikat olarak kabul etmesi bu durumun güçlü kanıtları. Aslında Musa ve Mersault karakterleri ölüdür ve karşı çıktığı şey adalet ataerkil düzen ve sistem değildir, karşı çıktığı kabul etmediği şey bir erkeğin yaşamak için motivasyona ihtiyacı (neden değil) olmadığıdır.