Lincoln

Epik filmlerin usta yönetmeni Steven Spielberg kuşkusuz son 3 filmiyle ( Indiana Jones and the Kingdom of the Crystal Skull (2008), War Horse (2011), The Adventures of Tintin (2011) ) eski filmlerinin başarısından uzaklaşmaya başlamıştı. Hatta Spielbergin yeni hikayelerinin heyecanlandırmadığını dahi söyleyenler oldu. Spielberg, bu sefer eski Amerikan başkanı Abraham Lincolnün hayatını ele almaya karar verince eski epik film beklentisi tekrar devreye girdi. Bu noktada ise Daniel Day-Lewisin üstün performansıyla şekillenen bir politik ve bürokratik mücadele biyografisi ortaya çıkmış.

1861-1865 yılları arasındaki Amerikan İç Savaşına son veren Abraham Lincoln, bildiğimiz gibi Temsilciler Meclisinde köleliği kaldırmak için 13. Anayasa Değişikliğini uygulamaya sokmaya çalışıyor. Cumhuriyetçiler ve Demokratlar olarak ikiye ayrılmış olan kabine üyeleri tabii ki hararetli bir tartışmaya girişiyorlar. Filmi izlemesek bile, bu yasa tasarısının oy çoğunluğuyla kabul edildiğini ve köleliğin kaldırıldığını biliyoruz. Spielberg işte tam bu olayı hedefine alıyor ve adeta adım adım bir devre ve dolayısıyla günümüze yön veren bu devlet adamının çetin mücadelesini gözler önüne seriyor.

Spielberg, kurduğu başarılı mizansenlerle görsel açıdan birçok unutulmayacak sekans yaratıyor. Açılıştaki kısa savaş sahnesi filmi izleyenleri yanıltabilir. Çünkü eğer bol bol savaş sahnesi göreceklerini zannediyorlarsa yanılacaklar. Bu sahneden sonrası tam bir biyografi filmi konumu ekseninde Tony Kushnerin başarılı diyaloglarıyla ve güçlü oyunculuklarıyla öne çıkan bir politik mücadele hikayesine dönüşüyor. Bu noktada ise popülist filmlerin anlayışından uzak bir sinematografi ve sanat yönetiminin ardından filmin kuşkusuz en güçlü yanı, yaşayan en iyi oyunculardan biri olan Day-Lewisin unutulmaz Lincoln kompozisyonu oluyor. Liam Neesonun yaşlı olduğu gerekçesiyle reddettiği rol, kuşkusuz iyi ki reddetmiş! dedirtecek kadar Day-Lewis ile bütünleşiyor. Özellikle ses tonu için inanılmaz bir çalışma yaptığı belli olan Day-Lewis, son gözüktüğü karedeki arkadan çekilen Lincolnun son yürüyüşünde ise vücut diline ne kadar hakim olabilen bir aktör olduğunu bir kez daha kanıtlıyor.

Her şeyden önce Lincolnün, Spielbergin sadece Oscar almak için yaptığı bir proje olduğunu düşünenler ve savunanlar olacaktır. Fakat filmi incelediğimizde durumun tam olarak böyle olmadığı aşikar gözüküyor. Spielberg, savaşın hüküm sürdüğü belli bir dönemi ele aldığı filmlerinde ( Schindlers List (1993), Saving Private Ryan (1998) Munich (2005) ) hiç yapmadığı bir şey yapıyor bu sefer. Her şeyi sıradanlaştırıyor ve dönemi oldukça sade bir şekilde görselleştiriyor. Özellikle Janusz Kaminskinin harika görüntü yönetimi, Oscar kokan bir biyografi için fazlasıyla ışık ve gölgelendirmenin karanlık ve kasvetli olduğu bir atmosfer teşkil ediyor. Ayrıca Daniel Day-Lewisi yakın planda almamak için maksimum özen gösteriyor. Daha çok genel plan ve boy planlarda karşımıza çıkıyor. Böylelikle mimikleriyle öne çıkan ve Oscara oynayan bir Abraham Lincoln profilini değil, duruşuyla, ses tonuyla, yürüyüşle abartısız, sade ama büyük oynayan bir Lincoln profilini tercih ediyor. Bu tarz bilinçli tercihler ise Lincolnü, devasa bir Oscar biyografisi olmaktan çok elbette ticari bir proje olmasına rağmen sanatsal tercihleriyle ön plana çıkan bir biyografi yapıyor. John Williams ise yine başarılı müzikleriyle bir Spielberg filmine daha ruh katıyor.

Filmin en güçlü yanlarından biri olarak kabul edebileceğimiz Temsilciler Meclisi sahneleri ise filmin hem en keyifli, hem de en akıcı anlarını oluşturuyor. Tony Kushnerın yazdığı zeki diyaloglar, Spielbergin kalabalık sahnelere olan hakimiyetiyle bütünleşiyor ve ortaya hem gerilim dozu yükselen hem de mizah dozu yerinde olan güçlü sahneler çıkıyor. Tommy Lee Jonesun Yardımcı Erkek Oyuncu ve Sally Fieldın Yardımcı Kadın Oyuncu performansları ise kuşkusuz bir biyografi filminin olmazsa olmaz başarılı yardımcı oyuncu karakterleri işlevini eksiksiz yerine getiriyorlar. Kameranın genelde oyunculara mesafeli yaklaşımından dolayı bu performansların Oscar yarışındaki rakipleri Christoph Waltz (Django Unchained), Philip Seymour Hoffman (The Master), Anne Hathaway (Les Miserables) kadar öne çıkmadığını söylemek doğru olacaktır.

Lincoln, Spielbergin 3 filmlik uzun bir moladan sonra eski günlerine geri dönen, sanatsal niteliklerini ön plana çıkaran ve direkt olarak Oscara oynamayan başarılı bir biyografi/dönem filmi. Spielbergin son dönem eserleri arasında olgun sinema diliyle öne çıkan film, kuşkusuz Lincolnle özdeşleşen Daniel Day-Lewisın performansı ve popülist filmler için riskli görsel yapısıyla en başarılı Lincoln uyarlamalarından biri olarak hatırlanacaktır.