Peşimdeki Şeytan

Biraz uzun bir yazı olacak her ne kadar kısa tutmaya çalışsam da.Bir de yazdığım zaman izleyeceklerden çok izleyenler için yazdığımdan spoilerlar yazıya düzensiz dağıldı, ayıklayamadan yazacağım :)

Yönetmen David Mictchell’ in çocukluk kabuslarından esinlenerek yazıp yönettiği film Türkçe’ ye "Peşimdeki Şeytan" olarak çevrilip daha izlemeye başlamadan spoiler atışı yapsa da filmin işleyişi ve hikayesi izleyeni benzer kategorideki filmlerle yüzleşme endişesinden kurtarıyor.

Film; standart bir "teen slasher" film çağrışımı yapacak bir sekansla başlıyor. Ardındaki sekansta da "gore" filmi akıllara getirecek bir kareyle ana öyküye geçiyor. Tabi filmi izlemeden önce veya izledikten sonra film hakkındaki eleştiri, incelemeler vs.de bolca hangi filmlere veya akımlara göndermelerde bulunduğunu okuyabilirsiniz fakat bendeki ilk tepki John Carpenter diyarına bir selam gönderme isteğiydi. Film bittikten sonra müziklerin bestecisinin Rich Vreeland olduğunu öğrenmesem John Carpenter derdim gözüm kapalı olarak. ( Kapalı olsa okuyamazdım, kulakalrım kapalı olarak desem bu sefer de müzik gidecek... Neyse işte kapalı olarak derdim) Diğer aklıma gelen ise Richard Gale’ nin tüm korku klişelerini tiye aldığı "The Horribly Slow Murderer With The Extremely Inefficient Weapon" kısa filmi ki ismi bile alay dolu, bir kısa film için filmden uzun bir okuma süresine sahip olarak. Zaten filmi izledikten sonra bu kısa filme de göz atarsanız neyi kastettiğimi anlayacaksınız :)

Filmin ana hatlarından bahsetmeden direk bendeki karmakarışık izdüşümlere geçeceğim, aslında yorumdan ziyade inceleme gibi oldu başka bir ortam için hazırladığım bir yazı olduğundan dolayı da orda paylaşmaya daha çok süre olduğundan burda da paylaşmak istedim :) Filmle ilgili çok farklı görüşlerle karşılaştım. Overrated diyen de var, aldığı ödülleri hakettiğini düşünenler de. Korku filmi geleneklerini tiye aldığını söyleyen de var, alaya almaya çalıştığı filmlerin ötesine geçememiş, klişe olmaktan kurtulamamış bir yapım olduğunu düşünenler de. Konu olarak da muhafazakarlığa göndermelerde bulunduğunu söyleyen çoğunlukta. Cinselliğin bir tabu haline geldiği toplumlarda çocukluktan korkularla, dogmalarla yetiştirilen insanların sonraki dönemlerine karşılaştıkları sorunlara farklı bir bakış açısı getirdiği gibi bir ilk izlenim verse de çok farklı bir pencereden dalış yapmak durumunda kaldım bittiğinde. Seri katil temalı filmlerde genelde karakter, geçmiş acılarından beslenen ve kurbanlarını çocukluğunda beynine kazınmış şemalara uygun seçen bir tip olur, kendince haklıdır karşısındakinii kötü görme konusunda. Ama bu filmde -literatüre yeni bir terim getireceğim şimdi, hazır olun- "seri katil ruh" insanları kötülüğe sevk eden bir karakter. Ne zaman ortaya çıktığının, bu kötülüğü yapmadaki-yaymadaki sebebinin, gerekçesinin bir izahı yapılmaz film boyunca. Ya da yapıldı da bir türlü ana metin odağından sıyrılıp diplerdekini görmekte mi zorlandı izleyici? Tabi ışık kırılıyor derin sularda :) Kötülüğün kişiden kişiye sıçradığı bir silsile ve iki seçenek; ya yaymak zorunda kalmak-bırakılmak ya da zincirin tüm halkalarından kırılma fedakarlığı beklemek. İlkinde lanetin etkisinden kurtulma imkanının olup olmadığı da tam bilinememekte, fakat ikincisi nihai bir kurtuluş gibi gözükmekte. Peki kağıt üzerinde yazılı reçeteyi uygulamak yazıldığı ve düşünüldüğü kadar kolay mı? İşte filmi benim için şekillendiren tohum burda atıldı ve filmde geçen bu kritik söylemle; " Küçük bir kızken, ailem 8 Mil’ in güneyine gitmeme izin vermezdi ve bunun ne anlama geldiğini bilmiyordum ta ki biraz büyüyene kadar. Oranın, şehrin başladığı ve banliyölerin bittiği yer olduğunu fark ettim. Ve bunun ne kadar boktan ve garip olduğunu düşünürdüm. Yani, en iyi arkadaşımla ve ailesiyle şehre gitmem için izin istemek zorundaydım. Sınırın birkaç blok ötesinde olduğu içindi." Bu cümleleri kuran kız, ayna tasarımlı bir e-book kullanır. Bu da aslında güzel bir ipucu yazının sonraki kısımları için, neden ayna ve kendini değil bir başkasının düşüncelerini görme ihtiyacı duyarsın? gibi mesela. Film boyunca uzun sekanslarla harabe evler ve Detroit’ in banliyölerine vurgu yapılır. Bir diğer kısım ise Jay’ in çocukluk arkadaşlarının gönüllü olması onu lanetten kurtarmak için daha sonra başkalarına nakletme planları. Döngüsel bir sistem içine hapsoluş, hiyerarşi veya sınıf ayrımı, etik değerlerin sorgulanması üzerine üç farklı durum çıkarır bu bahsettiğim kısımlar. Seri katil ruhumuzun:) profili de şekillenmeye başlar. Cinsel yolla bulaşan bir lanet ve kurtulma yolu aynı yöntem ve soy ağacı gibi dallanan lanetliler seceresinin hiyerarşisi neyi çağrıştırır? Muhafazakarlığa bir taşlama ihtimalini? Bence içinde evrildiği düzenin, sistemin, normların, ailenin, tabuların gereğini yerine getirme dışında bir şansı olmayan insanların katili, başka bir dünyanın, şıkkın mümkün olmadığa inandıran sistemin kendisidir, yaşamak için oyuna ortak olmak zorunda bırakılan insanlara ikinci ihtimalin olası kötü sonuçlarını korkunç enformasyon bombardımanlarıya ruhlara kazıyan konformizmin kendisidir. Bir sebep, amaç veya kişisel çıkar uğruna laneti yayma konusunda kararsız görünse de emin adımlar atarak önündeki yolları meşru gösterme çabasına giren ruhları zehirlemiş, evrensel etik ütopyasını sarsan " amaca giden her yol mübahtır." sorunsalını çözüm olarak gösteren dış güdülerin( dış mihraklar :) ) , kuklacıların kendisidir. Gençler banliyölerini film boyunca terk etmediler onlara müdahale edecek bir dış güç görünürde olmamasına rağmen; kendilerine öğretilen coğrafyanın dışına çıkmadılar ailelerinin koruyucu tutumunun bir dışa vurumu misali. Ve de lanetten kurtulma adına kendilerine sunulan iki yol dışında alternatif bir çözüm getirmediler, " getiremediler" yüklemini kullanabilmek adına o yeterlilik kipini bize kullandırtmama sebepleri var mıydı görünürde? Görünürde yoktu, tıpkı seri katil ruhumuzun:) profili gibi. Kendilerine eklenen protezlerinden ibaret olmadıklarının, kendilerine çizilen sınırların ötesinde bir dünyanın var olma ihtimalini bilmediklerinin, farkında olmayan insan benliğinin çaresizliğini "gore", "teen slasher" filmleri tiye alarak, başlangıçtaki izlenimini başarılı çürütme teorileriyle tersine çevirerek, cinsellik üzerinden oluşturulan hiyerarşiyi yok edip devirmek yerine bir nevi karşı-devrim modeli çizerek sisteme hizmet eden insanları alegorik bir dille anlatan başarılı bir film. Bu arada soundtrackları da dinlenmeye değer.