Kötü Zamanlama

Nicolas Roeg’un 4. filmi Bad Timing, benim için öncelikle sinemayı sevmemin birinci sebebi olduğu için kişisel bir önem taşıyor.

Ergenlik dönemlerinde videoculardan warner bros filmlerini alıp izlediğimiz dönemlerde ne mutlu ki bir çok nicolas roeg filmi bulunuyordu ve bad timing’i defalarca izledikten sonra diğer yönetmenin diğer filmlerini de bularak izleme şansım olmuştu.

Bad Timing’i neden bu kadar sevdiğimi düşündüğümde yaşımın gereği filmdeki cinsellik sahneleri miydi diye düşünüyorum, ama 30 sene önce bu kadar sansürsüz izleme olanağı yoktu, bu yüzden mesele cinsellik değildi. Esas mesele, beni esas çeken şey yönetmenin hikayeyi anlatma biçimiydi. Korona sebebiyle herkesin eve kapandığı bugünlerde bildiğim ve bilmediğim yönetmeneleri mümkün olduğunca ilk filminden itibaren izlemeye çalışıyorum ve Nicolas Roeg’un şu ana dek izlediğim 5 filminde de aynı görsel kurguyu, anlara dikkat çeken kısa görüntüleri, kameranın odaklanma ve geri çekilme anlarını, ressam gibi -özellikle walkabout ve Don’t look now’da- hazırlanmış üst üst bindirilmiş görüntülerin, iç içe geçmiş şimdiki zaman ve zihindeki anlık imge geçişlerinin- hatırlamaların, hatırlatmaların yönetmenin imzası olarak her filminde görüldüğüne tanık olarak Roeg’u neden sevdiğimi anlamış oluyorum: çünkü Nicolas Roeg zamanı yavaşlatarak, şimdiki zamanın ve şu anın içerisinde geçmişten kısa anları sıkıştırarak, kamerasını şimdiki zamanda ya da geçmişte nesnelere, varlıklara zoom yaparak, odaklanarak veya onlardan uzaklaşarak anlatısını ve hikayesini parçalıyor ve bu parçalı kısımlardan ana hikayeye ulaşmamızı istiyor, ya da ana hikayeyi bu parçalarla süslüyor, zenginleştiriyor. İşte Nicolas Roeg’u bunun için seviyorum ben. Zihne çakılıp kalacak imgeler yaratabilen bir yönetmen çünkü Roeg ve hareketsizlik, uzun plan çekimler neredeyse Roeg’a hiç uygun değil. Ama bunların günümüz video dünyasıyla, video mantığıyla çekilmiş görüntülerle alakası yok, çünkü Roeg’un imgeleri asla rastgele değiller, onlar hikayenin gelecek anlarından birinde yerini bularak filmin anlamına, hikayesine katkısını sağlayacak ipuçları, hikayeyle ilgili bilgi ve görüntü parçaları aslında, dağılmış bir aynanın parçalarından aynanın kendisini mümkün olduğunca eksiksiz ve tam görmeye çalışmak gibi bir şey ve işte bu yüzden kimi filmlerini tekrar tekrar izlemek -mesela Performance, Walkabout, Don’t Look Now- asla eskimeyecek bir izleme, seyretme zevki olacaktır diyebiliriz.

İşte Nicolas Roeg’u ben bu yüzden seviyorum.

Bad Timing, yönetmenin ana temalarından olan yabancı bir yerde yabancı olmak meselesine uzak gibi duruyor. Ancak hikaye yine yabancı bir şehirde geçiyor. Ama daha da önemlisi bu sefer yabancı bir yerde yabancı olmak dediğimiz şey, aşk olabilir. İki insanın birbirinin hayatına, yaşamına girerek her şeyi darmaduman ettiği ve istilacıya dönüştüğü bir mekan gibi düşünebiliriz burada aşkı. Çünkü aslında Milena’nın yaşadığı şey bu, Alex’in yaptığı şey bu: istila etmek, ve yabancılaşmak. Bu bir aşk hikayesi elbette, ve oldukça sert, rahatsız edici şeylerle dolu.

Bu film o kadar tepki toplamış ki filmin yapımcılarından biri film için hasta insanlar tarafından hasta insanlar için yapılmış hastalıklı bir film demiş. Art Garfunkel dahil bütün set ekibi filmi bırakıp gitmekle tehdit etmiş Roeg’u, çünkü 24 saat aralık vermeden çalışılıyormuş.

Bad Timing yani Kötü Zamanlama ismi ise başrol oyuncusu Theresa Russell tarafından önerilmiş, Roeg’un filmlerinin genellikle belli bir zaman geçtikten sonra ilgi görmesiyle alakalı bir yorum aslında ama filmin konusuna da uygun düşen bir isim bir yandan da.

Ürkütücü bir film Bad Timing. Ama bu huzursuz edici, rahatsız edici filmin başarısı iki karakterin hastalıklı ilişkisini yönetmenin bütün yırtıcılığıyla, derinliğiyle verebilmesinde yatıyor. Bu anlamda yönetmeni tanımak isteyen her izleyici için mutlaka izlenmesi gereken bir çalışma.